Helsinki sendromu

Tarihteki olayları, kişileri suçlamadan bir bütünlük içinde ele almakta yarar vardır. Birinci Dünya Savaşı sonunda Müttefikler, İngilizler başta olmak üzere İstanbul’u işgal etmişler, Yunanistan’a da Anadolu’nun bir kısmını işgal ettirmişlerdi. Ancak tarihe baktığımızda helsinki sendromu hemen herkesin birtakım insani reflekslerle bu sendromu sergileyebileceğini görürüz. Ancak bu durumda dedelerimizden bazıları işgalcileri destekledi. Kurtuluş Savaşı sırasında İstanbul gazeteleri ısrarla, Mustafa Kemal’in ve arkadaşlarının beyhude uğraştıklarını, İngilizlere karşı çıkmanın aptallık olduğunu yazdılar. Hatta Kurtuluş Savaşı bittikten sonra İngiliz mandası olmamız gerektiğini savunanlar oldu. Kalbi ve aklı ne demiştir bilemeyiz ama ne yazık ki davranışlarıyla Sultan Vahdettin de bu İngiliz sempatizanları arasındaydı. Sultan Vahdettin de bazı vatandaşları gibi işgalcilere sempatiyle bakmış, onların isteklerini yerine getirmiş ve sonunda onlara sığınarak ülkesini terk etmişti. Bu durumda toplumun bir kısmının, bazı gazetecilerin ve sultanın, bir tür Stockholm sendromu sergilediğini düşünebiliriz. Aslında bizdeki sendrom İsveç’tekinden daha vahim bir durum arz eder. Çünkü soygunculara sempati duyan bankacılar bankanın sahibi değillerdi, sadece birer çalışandılar. Oysa padişah dahil Osmanlı’daki İngiliz sempatizanları ise bu ülkenin sahibiydiler. (Tarih boyunca Osmanlı’da mülk padişahın malı sayılmıştı. Babaları ölen şehzadelere ulaşan haberciler onlara, “Şehzadem, gel, mülkünün başına geç” derlerdi.) Yani Osmanlı’nın son döneminde, İsveç’tekine kıyasla çok daha hayret ve üzüntü veren bir tablo ortaya çıkmıştır. Son Bizans İmparatoru ülkesini işgal edenlerle işbirliği yapmamış, teslim olmamış, savaşarak ölmüştü. Aşık olduğu sendromu kız için her türlü çılgınlığı yapıp, engel tanımayacak eğlenceli bir aşık, iyi bir dost, kuzeni Ömer için iyi bir sırdaş.